ศัพท์บอนสี


ในวงการบอนสีมีคำศัพท์ที่บัญญัติเป็นทางการเมื่อปี พ.ศ. 2475 เพื่อให้ผู้ปลูกเลี้ยงเข้าใจตรงกันตามชื่อเรียกส่วนต่างๆ ของต้นบอนสี ดังนี

1.   จอม  คือ  ยอดอ่อนที่ยังไม่คลี่
2.   พร่า  คือ  จุดเล็กๆ ที่แผ่กระจายบนพื้นใบ
3.   หนุนทราย  คือ  จุดสีเล็กๆ คล้ายเม็ดทรายบนพื้นใบ แต่มองเห็นรางๆ
4.   เส้น  คือ  เส้นใบย่อยที่แตกแขนงจากกระดูก มีสีเดียวกับกระดูก
5.   วิ่งพร่า  คือ  จุดเล็กๆ ที่แผ่กระจายเรียบข้างกระดูก อาจมีสีเดียวกันหรือต่างจากกระดูก
6.   ร่างแห  คือ  เส้นใบย่อยที่แตกแขนงจากเส้น มีสีต่างจากพื้นใบ
7.   กระดูก  คือ  เส้นใบหลักที่อยู่กึ่งกลางใบ ออกจากสะดือไปจรดปลายใบ
8.   เม็ด  คือ  จุดหรือแต้มที่มีสีแตกต่างจากพื้นใบ มีลักษณะแตกต่างกันไปอาจเล็กหรือใหญ่ ขึ้นอยู่
      กับสายพันธุ์ ซึ่งมีชื่อเรียกดังนี้
                  - เม็ดเล็ก  คือ  จุดเล็กๆ กระจายทั่วไป
                  - เม็ดใหญ่ คือ จุดขนาดใหญ่อาจเป็นสีขาวหรือสีอื่นกระจายอยู่บนใบ
                  - เม็ดกลม  คือ  จุดกลมบนใบที่มีสีแตกต่างกันในแต่ละพันธุ์
                  - เม็ดลอย  คือ  เม็ดที่มองเห็นได้ชัดกระจายทั่วไป
                  - เม็ดจม  คือ  เม็ดที่ปรากฏลึกลงไป มีสีกลมกลืนกับพื้นใบจนเห็นไม่ชัดเจน
                  - เม็ดใหญ่พร่า  คือ  เม็ดใหญ่ที่ปรากฏอยู่บนพื้นใบแต่สีจางกว่า เห็นไม่ชัดเจน
                  - เม็ดถี่  อาจเป็นเม็ดกลม  เม็ดใหญ่  เม็ดใหญ่พร่าที่มีจำนวนมาก  สีต่างจากพื้นใบชัดเจน
9.     สะดือ  คือ  ตำแหน่งที่เส้นใบมาจรดกันบริเวณกลางใบ ตรงกับตำแหน่งที่ติดกับก้านใบพอดี
10.   หูใบ  คือ  ส่วนของโคนใบที่แยกออกจากกันจนใกล้กับสะดือหรือถึงสะดือ
11.   หว่างหู  คือ  บริเวณโคนใบที่หยักเว้าเป็นหูใบ
12.   สะโพก  คือ  ส่วนกว้างที่สุดของใบ
13.   คอใบ  คือ  ปลายก้านใบที่จรดกับด้านหลังของสะดือ
14.   หูใต้ใบ  คือ  ติ่งเล็กๆ ที่ยื่นออกมาใต้ใบบริเวณกระดูก พบในบอนบางพันธุ์
15.   ก้านใบ  คือ  ก้านที่ออกจากหัว โดยทั่วไปโคนก้านแผ่เป็นกาบบางๆ  ยกเว้นบอนใบกาบก้านใบ
        จะแผ่เป็นกาบกว้าง
16.   เสี้ยน  คือ  เส้นหรือขีดเล็กๆ  สั้นบ้าง ยาวบ้าง ที่อยู่บนก้านใบมีสีน้ำตาลเข้ม
17.   สะพานหน้า  คือ  เส้นยาวบนก้านใบ พาดจากโคนใบไปยังคอใบ ซึ่งอยู่ด้านในของก้าน  
18.   สะพานหลัง  คือ  เส้านยาวบนก้านใบพาดจากโคนใบไปยังคอใบ แต่อยู่ตรงข้ามกับสะพานหน้า
19.   สาแหรก  คือ  เส้นสั้นๆ ที่ออกจากโคนก้านไปจนถึงปลายกาบ  อยู่ระหว่างสะพานหน้าแล
        สะพานหลัง อาจเป็นเส้นเดี่ยว เส้นคู่ หรือเป็นกลุ่ม
20.   แข้ง  คือ  รยางค์คล้ายใบเล็กๆ ที่ยื่นออกมาจ ากกึ่งกลางบนก้านใบของบอนใบกาบ
21.  ชั้นใบ  คือ  อัตราการเจริญเติบโตของใบในแต่ละต้น เรียงเป็นชั้น มี 2 ลักษณะ ดังนี้
                  - ชั้นเสมอ  คือ  บอนสีที่มีอัตราการเจริญเติบโตของใบสม่ำเสมอ ทรงพุ่มแน่นเป็นชั้น
                คล้ายฉัตร                              
                  - ชั้นกระโดด  คือ  บอนสีที่มีช่วงใบห่าง ทรงพุ่มโปร่งและสูง         
22.   ป้าย คือ  แถบหรือปื้นที่พาดทับบางส่วนของพื้นใบ  เรียกว่า “บอนป้าย”
23.   กัดสี  คือ  ใบสีเขียวหรือน้ำตาบที่เริ่มเปลี่ยนสีตามลักษณะพันธุ์  อาจเปลี่ยนเป็นจุดสีก่อน แล้ว  
        ขยายบริเวณกว้างขึ้นตามลำดับทีละใบ สีจะสวยเต็มที่เมื่อโตเต็มที่
24.  ใบเบี้ย  คือ  ใบแรกที่เกิดขึ้นเมื่อต้นยังเล็ก เป็นใบที่ยังไม่กัดสีและมีสีเขียวมีลักษณะและสีต่าง
        จากใบที่โตเต็มที่แล้ว
25.  บอนหนัก  คือ  บอนที่ใช้เวลานานกว่าจะปรากฏสีที่แท้จริง (กัดสี) บางต้นอาจใช้ระยะเวลาหลาย
        เดือนจึงให้สีที่แท้จริง
26.  บอนเบา  คือ  บอนที่ใช้เวลาปลูกเลี้ยงไม่นานก็ปรากฏสีที่แท้จริง (กัดสี)
27.  บอนแผลง  คือ  บอนต้นใหม่ที่ขยายพันธุ์ด้วยวิธีผ่าหัว  และกลายพันธุ์ไปจากต้นเดิมหรือต้นแม่
       ที่นำมาผ่าหัว  อาจได้บอนแผลงที่สวยกว่าต้นเดิม  แต่สวนใหญ่มีลักษณะที่ไม่สวยเท่าต้นเดิม





2 ความคิดเห็น: